Homie schrijft aan een nieuw hoofdstuk

Stefaan Segaert fietst elke dag. Voor het werk, voor zijn projecten, voor zijn hobby’s, voor zijn vakantie. Voor Socius maakte hij in de zomer van 2023 een fietstocht langs verschillende praktijken die inzetten op het creëren van verbinding. Hij schreef verhalen over zijn ontmoetingen. Zo stopte hij onder andere in Hasselt.

Ik trein naar Hasselt, terwijl ik een zomerartikel uit De Standaard van 10 augustus 2023 herlees over de opvangsector en hoe vzw Homie zich organiseert. Met Leila en Musti ga ik onder een statige eik zitten, alle drie met een tas thee in onze hand. Musti is de oprichter en bezieler van het eerste uur, Leila is een ‘homie’. De gedrevenheid en de warmte, maar ook de wil om bakens te verzetten in de opvangsector raakt me sterk in het gesprek.

Een veilige leefplek

Het hoofddoel van dit jonge opvanginitiatief in Hasselt is het creëren van een veilige leefomgeving voor jongeren die om welke reden dan ook geen eigen dak meer boven hun hoofd hebben. De plek in Kuringen (deelgemeente van Hasselt) is kleinschalig, de aanpak is doorgedreven persoonlijk. “Ik heb hele lastige maanden achter de rug. De eerste dag hier was ik in paniek, maar ze hebben hier alles gedaan om me op mijn gemak te stellen”, beaamt Leila.

Jongeren kunnen hier drie maanden verblijven, maar dat is slechts een richtlijn. Als er geen perspectief is op een veilige leefomgeving na Homie, dan wordt het verblijf verlengd. In het huis zijn twee kamers en in de tuin staan enkele caravans. “Ze mogen me ’s nachts bellen, ik woon hier maar enkele huizen verder”, stelt Musti.

1217

Cijfers uit Limburg tonen dat 1217 mensen thuisloos zijn, slechts 30% van hen kan in de opvang terecht. Een onthutsend cijfer van 70% moet dus zelf een oplossing zien te vinden. Ze slapen vaak erg tijdelijk op een sofa bij vrienden, in garageboxen, kloppen opnieuw thuis aan (als dat een optie is) … Ze komen vaak uit erg kwetsbare gezinnen. Een op vijf van die erg diverse groep is jonger dan 25 jaar en kampt met problemen op diverse levensdomeinen. Die proberen ze bij Homie in het intakegesprek mee in kaart te brengen, maar de jongere bepaalt zelf het tempo en de inhoud waarrond hij wil werken. Vaak is het een kluwen.

Homie – met veel tegenkantingen en weinig steun van beleid en politiek – voorziet in steun, niet in begeleiding. De jongeren (of ‘de schatjes’ zoals ze hier ook worden genoemd) blijven altijd de regisseur van hun leven.

Drive

Ik peil naar de sterke drive van Musti. In Pelt, waar hij opgroeide, werd hij niet met dakloosheid geconfronteerd, maar in Turkije waar hij op vakantie ging wel. “Ik ben net terug na twee maanden vrijwilligerswerk in het zwaarst getroffen gebied van de aardbeving in het moederland van mijn ouders”, zucht hij. Hij is er nog moe van.

“Als student ging ik met medestudenten in Brussel broodjes smeren voor thuislozen, de dood van de jonge Jordy in de Gentse Blaarmeersen heeft me diep geraakt”, vertelt hij verder. Musti heeft zich vastgebeten in de thematiek, of de dramatiek zo u wil. Na een bericht op Facebook over een gratis caravan geraakte alles in een stroomversnelling. Met horten en stoten, met veel koppigheid. Van het zoeken naar medestanders tot het oprichten van een klankbordgroep. Er was vooral scepticisme en tegenkanting, herinnert Musti zich.

Politisering

De opvang moet kleinschaliger, veel meer op maat en ze moet veel persoonlijker worden. Dat is een politieke droom waar Musti en vzw Homie voor vechten. Leila toont foto’s van haar vorige opvangplek, het contrast tussen de grijze, snelbouwstenen muren met deze groene, stillere, landelijke en huiselijke leefomgeving is groot. Enkele jongeren zijn bezig met paletten om een nieuw terras aan het huis te bouwen. Een mooi voorbeeld van betrokkenheid en eigenaarschap.

Musti Onlen

De opvang moet radicaal anders.

De praktijk

Er valt een groot woord: vrijheid. Maar Leila maant me aan om het in zijn grootsheid op te nemen in de finale tekst. Vrijheid hangt samen met autonomie. Dat gaat zowel over de keuze van wat er wordt gegeten, de ontspanningsactiviteiten – van bowling tot naar de kermis gaan. Het gaat ook over het eigen traject van de jongeren.

De ‘homies’ betalen 600 euro per maand (alles inbegrepen), wat overeenkomt met de prijs voor een sobere studio. Als je die al vindt tenminste. Nabijheid, vertrouwen, op maat werken … het zijn hele belangrijke kernwoorden of sleutelwaarden bij Homie.

Genetwerkt

De netwerken van Homie zijn echt indrukwekkend. Zowel met bedrijven als Carglass of IKEA als met immokantoren, producenten van voedsel of cateraars, advocatenkantoren, huisartsen … Zelfs een peperduur hotel is mee solidair. Musti toont me een schitterend filmpje waarin solidaire burgers en ondernemers hun engagement uitspreken.

Musti wil zijn verhaal ook in de academische wereld brengen. Hij gaf al vaak gastcolleges aan universiteiten of hogescholen, maar binnenkort wordt hij ook vast deel van de sociale Hogeschool PXL. Studenten zijn vaak erg geraakt door zijn pleidooi voor nabijheid. “We durven zeggen dat we met vzw Homie inspirerend zijn”, klinkt het fier.

Boek

In Een nieuw hoofdstuk (EPO Uitgeverij) breekt Musti een lans om vanuit kwetsbaarheid en niet vanuit vooroordelen te kijken naar jongeren die op straat staan. Hij wil de beeldvorming veranderen en stereotypen doorbreken. In Een nieuw hoofdstuk worden tien verhalen van thuisloze jongeren verteld, in het tweede deel staan cijfers en feiten centraal, Koen Hermans (KUL) komt aan bod, het opvangmodel van vzw Homie sluit het boek. Het klinkt écht als een must read voor sterk sociaal werk.

Ik fiets terug van de Larestraat naar het station. Musti moet de ene telefoon na de andere opnemen, collega Vanessa is er intussen ook. Toch wordt ook voor de fotoshoot alle tijd genomen. Het typeert Musti: de dingen grondig doen met een immens groot hart.

Stefaan Segaert werkt bij Alderande vzw, een warm netwerk van mensen met een bijzondere ondersteuningsnood in de regio Lokeren. Samen met hun familie, medewerkers, vele vrijwilligers en sympathisanten bieden ze die mensen een plaats in de samenleving.
Tot september 2023 was hij buurtopbouwwerker bij Saamo vzw in de Melkaderwijk in Kallo. Daarvoor was hij aan de slag als educatief medewerker bij Avansa Waas-en-Dender.
Hij woont in Lokeren en is oprichter van de lokale LETS-groep, een ecologisch soepkarproject i.s.m. Alderande en was betrokken bij de opstart van Repair Cafés in de regio Waasland.

Dit artikel verscheen eerder in het Socius-magazine 2O23 ‘Alles politiek’, dat je hier kan downloaden.

VZW Homie heeft in 2023 de Emancipatieprijs 2023 in de categorie ‘Maatschappelijke beweging’ heeft gewonnen. De Emancipatieprijs van VOEM is een jaarlijkse onderscheiding voor mensen of organisaties die zich belangeloos inzetten voor een solidaire, inclusieve en duurzame samenleving.

Leestip in Sociaal.Net: Het Hasseltse burgerinitiatief vzw Homie biedt bed, bad, brood en begeleiding voor dak- en thuisloze jongeren in caravans en burgergezinnen